İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü

Prof. Dr. Mehmet Dalkılıç (Bölüm Başkanı)

İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü altında 4 anabilim dalı bulunmaktadır.

• İSLAM TARİHİ
  

    Hz. Muhammed’den başlamak üzere Müslümanların çevresinde gelişen olayları ve kaynağını İslâm dininden alan müesseseleri inceleyen İslâm Tarihi, İlâhiyat fakültelerinin temel derslerinden birini oluşturmaktadır.

    Tarihteki tüm Müslüman millet ve devletler, İslâm Tarihi biliminin konusudur. İslâm Tarihi bu millet ve devletlerin tarihî arka planlarını, sonraki varlıklarını, kurumlarını, sosyal, kültürel, siyasî ve ekonomik yönlerden ele alıp İslâm kültür ve medeniyeti içerisindeki yerlerini bilimsel olarak tespit etmeye çalışır. Bunu yaparken şiirden arşiv malzemelerine, yazılı eserlerden müzelik malzemelere kadar çok geniş bir kaynak yelpazesine istinad eder.

    İslâm Tarihi Anabilim Dalı, diğer bölüm ve anabilim dallarının öğrencilerine kazandırmayı amaçladığı bilgi düzeyi ve formasyona paralel olarak, tarihî süreç içerisinde İslâm tarihi ve medeniyetini ele alması bakımından önemli bir fonksiyon üstlenmektedir. İslâm tarihçiliğinin, olayları sadece kronolojik bir tasnif içerisinde ele almak olmadığını, olayları zaman ve mekân şartları içerisinde değerlendirerek, sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasî boyutlarını ortaya çıkarmak olduğunu benimsetmek ve bu yönde örnek çalışmalar sunmak amacındadır.

• TÜRK DİN MÛSÎKİSİ

    Mûsikînin özellikle dinî sahadaki etkin rolü,

    İslâm öncesi ve İslâm sonrası mûsikîmizin Türk Medeniyetindeki rolü,

    Türklerin mûsikî teorisi ve pratiği açısından ortaya koyduğu kaynak eserler,

    Klasik ve dinî Türk mûsikîsi günümüze ulaşabilmiş örnekler,

    Önde gelen mûsikîşinasların hayat ve sanatları,

    Türk mûsikîsinin saz ve söz formları incelenmektedir. 

    Mûsikînin özellikle dinî sahadaki etkin rolü, İslâm öncesi ve İslâm sonrası mûsikîmizin Türk medeniyetindeki rolü, Türklerin mûsikî teorisi ve pratiği açısından ortaya koyduğu kaynak eserler, önde gelen mûsikîşinasların hayat ve sanatları, Türk mûsikîsinin saz ve söz formları incelenmektedir.

• TÜRK İSLAM SANATLARI

    Türk İslam Sanatları Tarihi Anabilim Dalı, Türk İslam kültürünün sanatsal mirasını araştıran ve belgeleyen bir disiplindir. Amacı, Türk İslam sanatının tarihî süreçlerini izleyerek, bu alanın gelişimini anlamak ve korumaktır. Anabilim dalı, mimari, hat, tezhip, minyatür ve çini gibi çeşitli sanat dallarını inceler ve bu sanatdallarının estetik değerlerini analiz eder. Sanat eserlerinin üretim teknikleri, stilistik özellikleri, sembolizmi ve toplumsal bağlamları üzerinde çalışır.

     Türk İslam Sanatları Tarihi Anabilim Dalı, kaynak eserlerin araştırılması, tarihî belgelerin incelenmesi, sanat eserlerinin analizi ve değerlendirilmesi gibi yöntemleri kullanarak Türk İslam sanatının geçmişten günümüze uzanan sürekliliğini araştırır ve bu sanat eserlerinin korunmasını ve sergilenmesini sağlar. Ayrıca, bu anabilim dalı, öğrencilere Türk İslam sanatının özelliklerini öğretmek ve bu alanda kaliteli sanat tarihçileri yetiştirmek amacıyla eğitim verir. Sanat eserlerinin evrensel değerlerini vurgulayarak, Türk İslam sanatının kültürel zenginliğini ve estetik anlayışını tanıtmayı hedefler.

• TÜRK İSLAM EDEBİYATI
  

    Türk İslâm Edebiyatı, Türk edebiyatının, Türklerin İslâmiyet’i kabul etmelerinden sonra, İslâm kültür ve medeniyeti tesirinde gelişen şubesidir. Türk İslâm Edebiyatı Karahanlılar döneminde kaleme alınan Kutadgu Bilig ile ilk yazılı örneğini vermiş; Dîvân Edebiyatı, Halk Edebiyatı ve Tekke Edebiyatı şeklinde isimlendirilen Türk Edebiyatının hemen her sahasında, estetik formları ve klasik eserleri ile zenginleşerek günümüze kadar ürün vermeye devam etmiştir.

     Türk İslâm Edebiyatı; İslâm öncesi Türk Edebiyatı ve dinî muhtevası, İslâmiyet’in kabulünden sonraki Türk Edebiyatının gelişimi ve İslâm dininin bu edebiyata etkilerinin ele alındığı bir disiplindir. Bu çerçevede Türk Edebiyatı içindeki dinî-tasavvufî muhteva ve ilgili dinî-edebî türler incelenmekte, ilgili örnek metinler; günümüz Türkçesine çevirme, şerh ve tahlîl gibi yöntemlerle analiz edilmektedir. Türk-İslâm Edebiyatı; “din-edebiyat, tasavvuf-edebiyat, Türk-İslâm edebiyatı tarihi, kaynaklar, şahıslar-eserler, metin incelemesi ve şerh çalışmaları” gibi temel alanlar üzerinde yoğunlaşmaktadır.

Türk İslam Edebiyatı Anabilim Dalında şu konular incelenmektedir:

1. Türklerin Müslüman olmalarından günümüze kadar yaşamış belli başlı edebiyatçılar,
2. Bunların kaleme aldıkları önemli eserler,
3. Metin inceleme ve şerhi,
4. “Osmanlı Türkçesi”.